
INDEPENDENCE HMUHNAK DING CAAH KAWL NIH MIRANG SIN AH LUKIAK IN LEIBA A NGEI
——————————————
Leiba Sachuk Pathum kong
======================
👈Kawl nih Mirang raldoh in a tei caah Zalonnak an hmuhmi asi lo. Mirang sin ah kukbil in zangfah an nawl chommi asi. Chawva tampi cham tthan dingin hnatlaknak sachuk an ngeih hnu lawngah Mirang nih Kawlram cu zalonnak a pek. Kawlram Zalonnak hmuhnakding caah a biapi tukmi natlaknak sachuk Pathum an um.
➖Aungsan–Atlee Agreement
➖Bo Let Ya–Freeman Agreement
➖Nu–Atlee Agreement
👈#Aungsan_Atlee_hnatlaknak sachuk cu 1947 January 27 ah an tuah. Mah sachuk hnatlaknak ah Kawl cozah nih British cozah sin ah Stalin Pound $140 millions liam dingin a hna tla. Cozah kut ithlennak le Ukhruainak ithlennak a dih dingmi caah asi. Milions 15 an zangfah hna caah atangmi SP $125 cu a karh umloin cawimi leiba ah an chiah.
👈#LetYa_Freeman_hnatlaknak sachuk cu Kawl defence ralbawi Bo Let Ya le British ralbawi Freeman nih an tuahmi asi. British ralkap nih an chiah ta dingmi ralkap he aa pehtlaimi Inn, Airport 3 Mingaladon, Sittwe le Myit, Navy thilri tibantuk a dihlak fonh in SPound $290 Millions cu kawlram nih British cu liam tthan dingin hnatlaknak an tuah.
👈#Nu_Atlee_hnatlaknak Sachuk cu U Nu le Atlee nih October 17, 1947 ah an tuahmi asi. Mirang British record ahcun Kawlram Independence cu mah sachuk ni ah kan pek hna tiin an tial nain Kawl cozah nih Jan 4, 1948 lawngah Zalonnak cu thanhnak (declaration) an tuah. Kawlram cozah nih British cozah kuttang ah riantuantu (vuant’han) dihlak bawmhnak a pek lai i, kum 30 chung pensen a pek hna lai ti asi. (India le Pakistan vuan t’han cu telh ansi lo). Phaisa in tuak ahcun Kum 30 pensen caah SP$ 450 Millions cu Kawlram nih a liam lai tiin hnatlaknak an tuah.
✍Kawlram cu Independance a hmuh ni bak in a lukiak in leiba a ngei colh. Kum 20 chungah adihlak in cham ding tiin sachuk cu tuah asi. A Leiba cazin:–
➖#Aungsa_Atlee ….SP $125 Millions
➖#LetYa_Freeman .SP $290 Millions
➖#Nu_Atlee………….SP $450 Millions
—————————————————————-
#TOTAL Leiba ………..SP $865 Millions
✍U Nu Pasapala Cozah thar cu leiba tom he lung rethei in an um ko. 1949 ah Cozah cu a sifah tuk caah Vuan t’han thlahlawh zong 30% tiang an t’humh hna. Leiba lukiak in an ngeih bu ah UNu Pidawtha Project anti i $615 millions cu mi sin ah an cuai chap rih. Ram tu cu a t’hangcho kho loin Leiba tu aa chap chin lengmang.
U Nu Chan ahcun Kawlram cu South East Asia ahcun a rum cem a t’hangcho cemmi kan si tiah an chim tawn mikhi Lih asi. Ne Win nih a kan sifahter tiah an chim tawn. U Nu cozah chan ahcun kan rum cem timi hi lih hrokhrawl asi. Mah lio rumnak kha cu Mirang nehnang a tangmi khi asi deuh. T’hancho cu chim hlah U Nu chan ah Leiba tu lukiak in aa chap. A chung ah an rak sifak tuk.
✍Nue Win Socialist Cozah zong Zalonnak leiba le U Nu cozah cawimi leiba tom he aa zi ko. Leiba cham khawh lo vekvek tiin LDC a niam cemmi ram si kha an i zuam.( Sifak cem ram sinak). Sifak tukmi ram cu leiba an cawh hna lo. Ne Win nih Kawlrampi hi a si faak ter ticu a hman thlu lemlo. A rak sifaak tuk ciami ram asi.
✍Ne Win chan hnu ah Ralkap, USDP le NLD cu cozah an hung si. Asinain mizei cozah hmanh nih leiba cham siloin leiba lukiak in aa chap chin lengmang. Aho cozah hmanh an i mawhchiat awk asi lo. A nih ruangah e tizong i ti awk an si lo. Ahopoah cozah an tuan chungah Leiba cham lei siloin leiba tu a karh deuhdeuh.
✍ Tuanbia (history) thei huaha lem loin biachim i ralring hna usih. A hlan ahcun Kawlram cu kan rak rum tuk SE Asia ah a rum cem kan rak si timihi lih bak asi. Zei Kawl cozah hmanh an rak rum bal lo…LEIBA ngeih lawngah an rak rum…
✍Taiyintha (Tlangcung miphun) he cozah t’uan le khuakhang t’i an duh lo chung cu kan sifaak peng ko lai. Ralkap ruangah e.. USDP ruangah e tiah silhnalh awk a um lo. Tlangcung miphun he daihak remnak le Federal aum hlan poh cu Mizei cozah zong chuak hnasehlaw zei ansi hlei lai lo. Kawlram t’hanchonak cu Taiyintha kut chungah a ummi asi. Taiyintha an buai peng ahcun khuazei t’hanchonak hmanh a um kho ding asi lo.
.Lungfim kan cu cang..
.Miphun t’anh cang asi cang.
Leave a Reply